BEŞİK MODELLERİ

BEŞİK 

 

Beşik, Türkçe bir kelime olup: Yeni doğan bebekleri yatırmaya ve 

sallayarak uyutmaya yarayan,bazen sallanmayan modelide olan; tahta , demir,suntalam,mdf ve bezden yapılmış sallanır bir mekanizma oluşturulmuş sistemdir.

Beşik; küçük karyola.” anlamına gelmektedir. Kelime, Eski Türkçeden beri 

yürürlüktedir. Mecazi olarak da: “Bir şeyin doğup geliştiği yer.” manasında 

kullanılmaktadır. beşi- (sallamak) fiil kökü ve +k fiilden isim yapma eki ile 

yapılmış isimdir. Bulgarcaya besik, Sırpçaya besika biçiminde geçmiştir

Beşik yapan ustaya ve satan kişiye beşikçi denir. 

Genel Olarak Beşik:

Beşik ana kucağından sonraki yuvadır. Hayata başlangıçtır. Buradan 

başlayan hayat, mezara kadar sürüp gider. O yüzden insan ömrü anlatılırken: 

“beşikten mezara kadar” denilir. Çok eskiden beri tanıdığını anlatmak için 

“beşiğini sallamak” deyimi kullanılmaktadır. 

Beşik kelimsiyle başka deyimler ve birleşik kelimeler de yapılmıştır: 

Beşik kertiği: “Daha beşikte iken anası babası tarafından nişanlanmış

kimse”; Beşik kertme: “Daha beşikte iken anası babası tarafından 

nişanlama.” Anadolu’da eskiden beşik kertme, iki aile arasındaki bağların ve 

dostluğun pekiştirilmesi veya mirasın bölünmemesi için anneler ve babalar 

arasındaki sözleşmedir. Beşik kertmeye karar verildiğinde aileler arasında, 

imamın da katıldığı, bir tören düzenlenir, dualar okunur, şerbetleri içilir. 

Çocuklar büyüyene kadar aileler arasında özel günlerde hediyeleşme 

olmaktadır; Beşiklik: “Beşik yapılmaya, beşik yapımında kullanılmaya 

uygun”; Beşiklik etmek: “Beşik vazifesini, bir şeyin doğup gelişmesine 

yardımcı olmak”; Beşikörtüsü: “İki yana akıntısı olan çatı”; Beşik salıncak:

“Bayram yerinde kullanılan bir tür salıncak”. 

Beşiğin biçimi: 

Beşik, kâh az kâh çok farklılıklarla dünyanın her bölgesinde 

kullanılmaktadır. Asıl amaç çocuğun sallanması, sallanarak rahat yatması ve 

rahat uyuması olduğu için yapı bakımından genellikle birbirilerine benzerler. Yapılan malzeme açısından farklılık gösterebilir.Mesala; mdf malzemen lake botalı ,suntalam malzemeden ve mdf lam malzemeden genellikle tercih edilir.

Beşik;dört çekmeceli,iki çekmeceli,asansörlü,büyüyen,sepet beşik ve oyun parkı olarak katagorize edilebilir.Bu sayı arttırılabilir.

 Genellikle sallanmayı sağlayan iki kasnak, iki kasnağı birbirine bağlayan (beşik sallama aparatı;plastik kollar içinde rulman sistemi)

kollar ve tekne biçiminde bir yataktan / yatak yerinden oluşmaktadır. 

Sallanmayı sağlayan kasnakların yerine bazı yörelerde yarım ay şeklinde 

ayaklar kullanılmaktadır. Beşik iki yana sallanır ve bu şekilde bebeğin 

uyuması kolaylaşır. 

Hemen hemen bütün eski beşiklerde üstte mutlaka ana bir kol 

bulunmaktadır.Yeni modellerde teknolojiyle beraber değişim göstermiştir. Otomatik olanlarıda vardır günümüzde;eski beşiklerde üstten gelen kol çocuğu olumsuz dış etkilerden korumak, ışığın rahatsız 

etmesini engellemek için bu ana kolun üzerine işlemeli örtü, kilim vb. 

örtülür. 

Beşiklerde görülen farklılıklar coğrafya ve yaşam biçiminden 

kaynaklanmaktadır. Örneğin yörüklerde, çocuklar sırtta taşındığı için, beşik 

pek kullanılmaz. Onun yerine hafif, pratik ve basit araçlarla ihtiyaç 

karşılanır. 

Beşiğin tarihi: 

Beşiğin Türklerde çok eski tarihlerden beri kullanıldığı bilinmektedir. 

Orta Asya’da yapılan kazılarda M.Ö. I. yüzyıla ait bir Hun gömütünde 

bulunan malzemeler arsında beşik de vardır. Bulunan bu beşik günümüzde 

Kazak ve Kırgız Türklerinin kullandıkları beşiklere benzemektedir. 

Başkurtların kayın ağacından oyma tekne gibi beşikler kullandıkları

bilinmektedir. Türk dünyasının her yöresinde çeşitli tarihlerden kalma 

beşiklere rastlanmıştır. 

Divanü Lügati’t-Türk’te Beşik kelimesi çocuk beşiği anlamında 

geçmektedir. Beşik sallamakla ilgili pek çok fiil kullanılmıştır

 Eski Kıpçak 

Türkçesinde de beşik kelimesi kullanılmaktadır. 

Günümüz Türk lehçe ve şivelerinin tamamında beşik kelimesi ya da 

beşik kelimesinin ses değişmesine uğramış biçimleri (bişik, besik, pejik, ...) 

karşımıza çıkmaktadır. 

Osmanlı Dönemi’nde özellikle sarayda kullanılan beşikler değerli 

madenlerden ve ağaçlardan yapılmıştır. Bunlardan en ünlüsü Topkapı

sarayında sergilenen Altın Beşik’tir. 

Beşiğin yapılışı: 

Beşik; işlemesi kolay ve dayanıklı ağaçlar tercih edilmekle birlikte, 

daha çok abanoz, ceviz, servi, kestane, kızılağaç, kayın vb. ağaçlarından yapılmaktadır